Kritikak eta Iruzkinak

Aspalditik nuen liburu hau armairuan irakurri gabe, eta Stephen Kingen hurrengo liburua liburu honetako pertsonaietako bati buruzkoa dela ikusi nuenean, irakurtzen hasi nintzen. Ez da SKren formatua, baina, egia esan, thriller gisa oso ondo funtzionatzen du. Formatu horretan eroso sentitzen diren beste idazle batzuk bezain ondo. SKren idazkera nabaritzen da, batez ere kontatzeko moduan eta pertsonaien sakontasunean (nire ustez, idazle gisa dituen indarguneetako bi). Gustatzen zaizkidan SKren liburu guztietan esaten dudan bezala: liburu honen amaiera ez da txarra. 🤣

Gainontzeko biekin jarraituko dut.

La balada del norte lanaren lehen liburuki hau, 34ko Asturiasko iraultzaren aurrekariak azaltzen duena, ikaragarri ona da. Lehen binetatik harrapatu nau eta asko gozatu dut irakurketa.

33ko urtean hasten da eta iraultza hasten den egunera arte doa, hau da, 34ko urriaren 5era arte. Oso pertsonaia gutxirekin (gaiaren konplexutasuna kontuan hartuta harrigarria dena), lan baldintza penagarriak dituzten meategietan ez ezik, meatzarien eta haien familien etxeetan ere barneratzen gaitu. Baita komunitatearekiko harremanean ere. Pertsonaiek beren burua antzezteaz gain, kolektibo bat ordezkatzen dute kontakizunean, nolabait esatearren (Apoloniok meatzariak, Markesak aristokrazia...). Eta Alfonso Zapicoren ideiak sumatu badaitezke ere, esango nuke ez dituela pertsonaiak epaitzen. Laburbilduz, oinarriak jartzen ditu iraultza zein unetan eta zergatik hasten den uler dezagun.

Irakurtzen baduzu, seigarren kapituluan, isiltasuna entzungo duzu.

Liburu hau, gerraren aurpegirik mingotsena eta gizartearen miseriarik miserableena erakusten digun maisulana da. Beste aukerarik gabe mundu berri bati aurre egiteko indartsu bihurtu behar duten ume biziraule biren istorioa. Gordina. Oso gordina. Oso oso gordina. Eta ez, ez da imajinatzen duzun modukoa.

Eszenak oso krudelak eta benetan grafikoak dira, eta, hala ere, edonori gomendatuko nioke liburu hau irakurtzea. Idazleak ahalegin berezia egiten du bi umeren idazkera antzezteko eta baita lortu ere, ume horiek oso azkarrak izan arren, ume izaten jarraitzen dutelako. Hori dela eta, kapilauak benetan laburrak izateaz lagunduta, ez dakigu noiz utzi behar diogun irakurtzeari (beste kapitulu bat baino ez).

Ez dauka zer ikusirik, ezta antzik ere, baina ezinezkoa izan zait hau irakurtzea Primo Levi gogoan izan gabe.

Irakurri ez baduzue, liburu honi ekin. Eskertuko didazue gomendioa.

Hirugarrena irakurri ostean iruzkinduko dut istorio osoa, baina bigarren honen amaiera oso goian geratu da! Hori bai, estruktura nahasiago bat eskertu izango nuke.

Bigarrena eta hirugarrena irakurri ostean iruzkinduko dut istorio osoa, baina labur esanda: itzela da!

Agian aurten irakurri dudan libururik onena da.

Pertsonaia nagusiaren sakontasuna gustatu zait. Hasieran, harenganako gorrotoa sentiarazten zidalako (eszena bat dago, nazka sentitzeko bezain ongi idatzita). Bigarren zatian, nazi batengatik pena izatea lortu duelako. Eta amaitzeko, liburuaren hirugarren zatian, hunkitu egin nauelako.

Esan beharra dago Anjel Lertxundik oso ondo idazten duela.

#IhesBetea irakurtzea gomendatzen dizuet, agian Elegoseko abuztuko irakurketa izango da, baina ezin izan diot tentaldiari eutsi eta arinago irakurri dut. Lehen paragrafoa irakurtzeko ireki nuen, eta konturatu orduko, bukatu da.

Contacto oso gustura irakurri dut eta, egia esan, asko gustatu zait. Zientzia fikziozko liburu ona izateaz gain, zertzelada interesgarriak ere baditu: teknologiaz, filosofiaz, etikaz... edo erlijioek gizartean duten paperaz. Pertsonaiak benetan aberatsak dira, baita bigarren mailakoak ere. Liburuak lehen laurdenetik aurrera hartzen du interesik handiena eta protagonista nagusia aurkezten duenean, esperientzia duen idazle baten aurkezpena iruditu zait. Asko gustatu zait lehen kapitulua. Filma ikusi baduzue ere, liburua irakurtzea gomendatzen dizuet.

Egia esan, liburu hau gogo handiz irakurtzen hasi naiz, baina originaltasun faltak, bai edukiaren aldetik eta bai egituraren aldetik, ez bukatzera eraman nau. Aurkezten dizkigun bost istorioetatik hiru irakurri ditut eta laugarrena erdira utzi dut.

Bost istorio independente dira, eta pertsonaia batzuk errepikatu egiten dira, baina ez diote ekarpen handirik egiten gainontzeko istorioei. Ikerketak ez dira sinesgarriak, ezta premisa egiazkoa izan daitekeela onartzen duzunean ere. Oso itxura ona zeukan: literatura eta gastronomia japoniarra, baina, maila literarioan behintzat, oso azalean geratzen den nahi eta ezin bat da.

Egia esan, komikigile beraren Pyongyang komikiarekin izandako esperientzia ez zen ona izan, bertako pertsonei sistematikoki barre egiten ziela pentsatzeraino. Hala ere, komiki honetan ez dut horrelako umorerik ikusi. Egia da autorea oso azidoa dela, baina komiki honetan hala da egoeraren bidegabekeriarekin eta ez pertsonekin. Gustatu zait ikuspuntu hau, bere bizipen pertsonaletan osatzen dena. Palestinan bizi zen bitartean ikusi, sentitu eta ezagutu zuena hain zuzen ere. Pasarte batzuk oso mamitsuak dira, eta egia esan, ez zait iruditu kasu honetan azalean geratzen denik. Beraz, egile honen lanak irakurtzen jarraituko dut ziurrenik.

Ezinezkoa da liburu honi buruzko aipamenik egitea izorrakirik egin gabe. Beraz, erabat harrapatu nauela esatera mugatuko naiz. Zoragarri idatzita dagoela, hainbat zentzutan itogarria dela... maitasuna, botere-harremanak, gure egunerokotasunari nola aurre egin... irakurtzea merezi du eta Sara Mesaren liburu gehiago irakurriko ditut.

Kontatzen zaigun istorioa oso interesgarria dela esaten hasiko naiz, eta amaiera, nire ustez, ez dela aurreikusteko modukoa. Erritmoa ere ona da, eta pertsonaiak, oso ñabardura gutxirekin bada ere, ondo ekarrita daude. Berez, ondo funtzionatzen duen thriller baten eta euskarazko lehen nobela beltzaren aurrean gaude eta ezin dugu epaitu gaur egungo literaturatik.

#HamabostEgunUrgainen liburuaren harira, aipatu behar den lehenengo gauza da euskara batuaren sorrera (1968) baino lehenagokoa dela (1955). Zentzu horretan, ziur naiz Ereinek oso lan ona egin duela hizkuntza egokitzerako orduan, egungo euskaldunok liburu honetaz gozatzeko aukera izan dezagun. Hala ere, liburua irakurtzerako orduan, nire sentsazioa da aizkorakadaka idatzi zela. Baina, ulergarria da eta ez da liburua irakurtzen jarraitzeko gogoa kentzen dizun zera bat, beraz, bitxikeria gisa aipatzen dut. Baina aipatu nahi nuen. 🫶

Euskal literatura gustuko baduzu, liburu hau disfrutatuko duzu, beraz animatu irakurtzera.

Alde batetik, istorioak izugarri erakarri nau eta argi dago espazio ezagunetan gertatzeak lagundu egiten duela zentzu horretan. Asko gustatu zait arteak istorioan duen garrantzia, baita gero eta gutxiago (edo agian gehiago?) estimatzen ditugun lanei buruz jakiteak ere. Arantzazuko zirrikitu batzuk eta bertako bizitza ezagutzea oso interesgarria izan da.

Hala ere, pertsonaia batzuk aurreikusteko modukoak iruditu zaizkit, protagonista bera barne eta bigarren mailakoak oso lauak iruditu zaizkit. Horietako batzuk sinesgaitzak dira, nire ustez. Baina horrek axola ez badizu eta xehetasun horiei garrantzi gehiagorik ematen ez badiezu, irakurketa entretenigarria da.

Gustatu zait, irakurri ditudan ia guztiak bezala. Gainera, honek amaiera ona du eta Stephen Kingen jarraitzaileok ondo baino hobeto dakigunez, oso amaiera eskaseko liburu zoragarriak idazteko gaitasun itzela dauka. Banpiroen gaiari buelta polita ematen dio 70. hamarkadako Estatu Batuetan kokatuz. Gauza batzuk (batez ere bat) sinesgaitzegiak dira, baita banpiroak existitu izanaren premisa onartzen duen irakurlearentzat ere, eta horregatik kentzen diot izar-erdia.

Stephen Kingen liburu garaikideagoak irakurri badituzu, egilearen nortasun zigilua izango dena aurkituko duzu liburu honetan lehen aldiz landuta: komunitate lasai bat hartzea eta txikitzea. Eta, egia esan, egiten dakien hori oso ondo egiten daki.

Nabarmentzekoa da bigarren mailako pertsonaien lanketa Carrie liburuan (bere lehen liburua izan zen) baino dezente hobea dela.