Kritikak eta Iruzkinak

Beste behin, Paco Rocaren maisulana. Zahartzaroa eta alzheimerra moduko gaiak ikutzen dituena, egoitza bateko egunerokotasuna erakutsiz, bertan sartu berri den banketxe zuzendari ohi baten pausuei jarraiki. Hasi eta amaitu azkar egiten den liburua da, baina horrek ez du arina bihurtzen, errealitatea aurrez aurre jarri eta hunkituarazteko modukoa baita.

Narrazio sorta bat da liburu hau. Bertan, XX mendeko lorpen zientifiko nagusi batzuen (Bosch-Haber prozesua, ABC kongetura, mekanika kuantikoa...) kontaketa egiten du, fikzio maila desberdinak erantsiz istorio bakoitzari. Narrazioek asko jokatzen dute istorioen "albo-kalteekin", izan lortutako asmakizunen edo hauen deribatuen aplikazio beldulgarriak, edo izan asmatzaileek ordaindutako prezio pertsonal altua.

Orokorrean, irakurgai entretenigarria da, erraz eta gustura irakurtzen dena. Gustatu zait. Hori bai, argi izan behar da istorioek badutela fikzio osagai garrantzitsua (eta sentsazionalismo pixkat?) , nahiz eta termino eta kontzeptu zientifikoak eta hauen azalpenak egokiak izan.

Zaila egiten zait liburutzar honen kritika egitea. Olga Tokarczuk nobel saridunaren "obra magna" modura deskribatua izan da.

Funtsean, XVIII mendean bizi izandako Jacob Frank mesias juduaren bizitzaren istorio fikzionalizatua da, batez ere Poloniar Lituaniar Batasunean gertatzen dena (gaur egun Ukrainako lurrak direnetan). Dena den, pausu azkar eta literatura arina duten fikzio historikoko liburu bat gehiago espero duen irakurleak beste zerbait aurkituko du. Irakurketa egiteak esfortzua eskatzen du. Toki eta pertsonaia asko jorratzen dituen liburua da eta batzuetan zaila izaten da hariaren jarraipena egitea. Nire kasuan, bigarren laurdenean batez ere.

Jacob-en bizitzaren kontakizuna egiten duen liburua da, baina hori baino askoz gehiago ere bada. Jada desagertua den Europa bateko geografia eta gizartearen argazkia da, eta erlijoaren (ez bakarrik judaismoa), politikaren eta filosofiaren inguruko hausnarketak ditu, nobela hau epiko bihurtzeraino. Irakurri dudan libururik onenetarikoa, zalantzarik gabe, nahiz eta hilabeteetako esfortzua eskatu didan.

Frankismo garaian Bruguera argitaletxetik atera eta proiektu propioa sortu zuten 5 irudigileren historia kontatzen duen komikia da hau, garai horretako moldeekin apurtuz bide propioa egiten hasi nahi izan zutenak. Beraz, liburu hau, Espainiar estatuko komikigintzaren historian ezezaguna zitzaidan momentu baten kontakizuna da, komikian. Paco Rocaren irudigintza bikainarekin, sentsazioak eta bestelakoak bikain islatuz. Erraz irakurtzekoa.

Gustura irakurri dut. Oso ondo zer espero ez nekiela hartu nuen liburua eta hasieran pixkat kosta ondoren gustura jarraitu dut. Istoriotik abiatuta, maitasun eredu desberdinen inguruan pentsaraztea du helburu eleberriak. Batzuetan identifikatuta sentiarazten, beste batzuetan guztiz kontrakoa... pentsaraztearen helburua betetzen du, behintzat.

Gustura ibili naiz baita erreferentziatzen dituen arte lanei buruz ikasten. Zoritxarrez, kasu batzuetan larregi gustatu eta liburua utzita denbora eman dut lan horiei buruz ikasten. Hala, etenaldi nahikotxo izan ditut, irakurketa fluxua oztopatuz. Hori bai, gauza berriak pozik ikasteko etenaldiak.

Hori bai, "Excel" programari erreferentziak "Excell" modura irakurtzeak, aitortzeko prest nagoen baino min gehiago egin dit begietan.

Hitler eta nazismoaren historia ezaguna da, eta askotan irakurri/ikusi/entzun izan dugu horren inguruan. Vuillardek ordea, zerbait berria eta desberdina ekartzen digu. Anekdota, momentu jakin batzuen kontakizuna. Alemaniako industriagizon garrantzitsuenekin bilera sekretua Reichstag-ean, Ribbentropen bazkaria Erresuma Batuko Lehen Ministro zen Chamberlainekin, Austriako Anschluss-arekin lotutako hainbat istorio... Paralelismo argiak ikusi dizkiot Lenotreren Napoleonen liburuarekin.

Oso gomendagarria. Laburra ere bada, azkar irakurtzekoa.

Ikasi dudan datu kurioso bat: Ribbentrop, tartean enbaxadore zela Erresuma Batuan. Chamberlainen jabetza zen etxe batean bizi zen.

Irakurtzen dudan Rocaren lehenengo komikia da hau. Gomendatutakoa izanik, liburutegian hartu eta irakurtzen hasi eta bukatu dut. Bikaina iruditu zait, bisualki eta gidoi aldetik. Hiru neba-arrebek aita zenaren bigarren etxea saltzeko prestatzen hasten direnean hasten da istorioa. Horrek azaleratuko ditu seme-alaba bakoitzak etxe horrekin, aitarekin, eta euren artean izandako dinamika desberdinak.

Epopeia handi eta epikoetan beharrean, batzuetan, istorio hunkigarrienak ia gu guztion bizitzako detaileetan aurki dezakegu: denbora iragatea, iraganeko gu-arekiko harremana, gurasoekiko harremana, gurasoen heriotza... Etxea-k istorio arrunt horietako batzuen ezohiko bikaina egiten du.

Gomendagarria, oso.

Ez daukat askorik esateko. Liburuaren izenburua nahiko deskriptiboa da: Prusiaren historia kontatzen du hasierako Brandenburgoko kondeetatik hasita 1947an 2MG-ko indar aliatuek desegin zuten arte. Egia esan, detaile eta historia orokorraren arteko ekilibrio egokia egiten du, eta ez dut detaile askorik faltan sumatu, ezta astuna egin (jakinda ze eratako liburua den, noski).

Fokua Prusia barruko historian jartzen du. Hala, erlijioak, talde sozialek eta horrelako kontuek daukate pisu handiagoa, ezagunak izan ahal zaizkigun bataila handiak baino. Orokorrean, oso ondo idatzita dago eta jarraitzeko oso erraza da eta detaile interesgarriak kontatzen ditu.

Nire anekdota gustukoenetako bat: Marxen Rheinische Zeitung egunkaria ezin izan zen egun batez argitaratu, inprentako langileak Frederiko Gilen IV.aren bisita ikustera joan zirelako

Nobela beltz klasikoaren osagai asko dituen eleberria da hau: ikertzaile independentea, kolore guztietako polizia ustelak, kanpotik ikusteko zailak diren pertsonaien arteko dinamikak, eguraldi goibel eta iluna, detaileekiko ikusmira... gustura irakurtzeko modukoa. Hasieran lasaiago hasten den arren, abiada itzela doa hartzen nobela eta trama konplikatzen doan heinean kostatu egiten da liburua uztea. Bukaerarantz hari desberdinak fin josten ditu Barberenak, liburuari amaiera borobila emateraino. Aezkoa apenas ezagutzen duen irakurle honi, paraje hori gehiago ezagutzeko gogoa eman dit.

Aurrekoan aipatu nuen komikiak irakurtzeko ohiturarik ez neukala, baina hau liburutegian aurkitu eta egile beraren "Palestina" komikia aspaldi irakurri nuela gogoratuta, hartu egin nuen.

Liburu honek, egileak Bosniako gerran Sarajevon atzegoardian bizitako bizipenekin hiru istorio desberdin batzen ditu: kazetariei behar dutena (frontera bisita, elkarrizketak, parrandak...) lortzeko lan egiten duen bitartekariarena (gerra hasieran Bosniako gobernua eta unitate militarretako jauntxoen arteko gatazka oso ondo adierazten duena), minen unitate baten lan egiten duen Soba artistarena, eta Karadzic-ek Gabonetako meza bateko bisitaren inguruan eta gerraren amaierak Sarajevon izandako eraginaren inguruan ardaztutako istorioa.

Gustura irakurri dut, eta baditu momentu gogoangarriak eta bisualki momentu batzuk oso ondo daude islatuta (beste batzuetan agian, "kargatuegi" niretzat) baina ez da ezta bereziki markatu nauen liburua. Gaia (atzegoardia, Bosniako gerra...) interesgarria egiten bazaizu, edota Saccoren beste liburu batzuk gustatu bazaizkizu, eman aukera bat.

Asko gustatu zait. Egia esan, komikiak irakurtzeko ohitura handiegirik ez dut, baina bat hartzen dudanean gustura irakurtzen dut, bereziki honen modura maisulan bat kontsideratu daitekeenean. Nabaritzen da atzean lan eskerga duela.

Kontakizun jarraitua baino, Laboaren bizitzako hainbat une/kontakizun/amets/interpretazio... kontatzen dituen liburua da, era bikainean. Kontakizuneko toki bakoitzeko kolore-paleta desberdindua erabiliz, pertsonaien koloreekin jolastuz, Laboaren abestiei erreferentzia egiten dieten interludio horiekin (denak identifikatzerik bai? ;)... bisualki espero ez nuen bikaintasuna ikusi diot. Istorio aldetik ere, bikaina, baina alde horren maila bikaina izatea, nolabait, aldez aurretik espero nuen.

Gomendagarria, zalantzarik gabe.